TYBD Bölge toplantısı İzlenimlerim

Merhaba 9 Şubat Cumartesi günü çok önemsediğim ve belki de uzun zamandır gerçekleşmesini beklediğim bir toplantıya katıldım.

Öncelikle bu çok iyi düşünülmüş organizasyon ve nazik davetleri için Türk Yoğun Bakım Derneği Başkanı Prof Dr İsmail Cinel Hocamıza ve değerli Dernek Yönetim Kuruluna, yine TYBD Başkan Fellow Danışma Grubu’nda yaklaşık bir yıldır bu toplantının organize edilmesinde emek harcayan Uz Dr Elif A. Çizmeci, Uz Dr Fethi Gül ve Uz Dr Kutlay Aydın'a ayrıca moderatör ya da konuşmacı olarak katkı sağlayan ufkumuzu açan tüm meslektaşlarıma teşekkür ederek başlamak istiyorum.

Ülkemizin her köşesinden derler ya gerçekten de öyle yoğun bakım yan dalını almış, zorunlu hizmet görevlerine başlamış hatta tamamlamış ve kurum içi atamalarla yeni yerlerinde çalışan YB uzmanlarıyla birlikteydik. 

Toplantıda ilk olarak TYBD’nin kapsamlı bir çalışması ile hazırlanan “Yoğun Bakım Uzmanlığı Devlet Hizmet Yükümlülüğü Sırasında Karşılaşılan Problemler 2019 Raporu” sunuldu. 

Bir taraftan bu toplantıda ne kazanımlarım oldu diye düşünürken bir taraftan da toplantıya katılamayan ve ileri ki günlerde YB uzmanlığını düşünen arkadaşlarımız için konuşulanların ana başlıklarını özetlemeyi amaçladım.

İki yıl önce de böyle bir buluşmanın organize edildiğini o zaman da sorunların konuşulduğunu ancak hiçbir yol kat edilmediğini belirten arkadaşlarımız oldu. Gerçekten de sosyal medya yazışmalarımızdan hep bu durumdan şikâyet eder dururuz. İşte dernekler bizim sorunlarımızı biliyor, çare aramıyor çaba harcamıyor, bu toplantının amacı ne ola ki? Neyi değiştirecek? Yine hiçbir şeyin değişeceği yok!

Bunlar gerçekten haklı serzenişler, evet doğru bu toplantı sorunlarımıza bir çözüm sağlamayacak. Evet yine her birimiz kendi çalışma ortamlarımızda değersizleştirilecek, pasifleştirilecek, dışlanacak, bezdirilecek hatta çalıştırılmayacağız. 

Kendi çevremde hayattan zevk alan, çalışmaktan mutlu olan, sorunları gereğinden fazla görmezden gelen biri olarak görülüyorum, hatta bir arkadaşım “Abi sen zaten yoğun bakımda mutlusun, sana kalırsa hiç sorun yok, bence toplantıya katılmana gerek yok” demişti.

                                                               (Ep bunlardan ötürü)

Kendi açımdan baktığımda bizden birilerinin hikayelerini dinlemek, onlarla sosyal medyadan değil de kanlı canlı birebir iletişim kurabilmek, fikir alışverişinde bulunmak çok iyi hissettirdi. Toplantıda da belirttiğim gibi benim için sanki mesleki bir psikoterapi seansıydı.

 “Ben bir yoğun bakım bağımlısıyım” 😊

Olduğumuz yeri görmek için hep birlikte aynaya baktık, gördüğümüz şeyler hiçbirimizin hoşumuza gitmedi, şimdi olduğumuz yerleri kabullenemedik.

Arkadaşlarımızın maruz kaldığı sorunları gördükçe “benimki de sorun muymuş” diyenlerimiz oldu. Çalıştığı yerde kendince iyi bir işleyiş sağlayabilen arkadaşlarımın deneyimleri benim için çok yol gösterici oldu. Yepyeni fikirler edindim. Acaba böyle düşünen sadece ben miyim dediğim kimi sorulara net yanıtlar aldım. Biz YB’nin taze uzmanları birbiriyle iletişim kurarken, TYBD’nin değerli katılımcı hocaları da sokağın ruhunu anlama imkânı buldu. 

Yıllar önce bir süreliğine bir ilçe devlet hastanesinde başhekimlik deneyimim oldu. Bununla birlikte ilçenin tek uzmanıydım, deneyimli hastane müdürümüzle birlikte güzel çalışmalar yaptık, güzel geri dönüşler almaya başladık. Kaliteye merak salmam da o döneme denk gelir. İlde çeşitli toplantılar olur, ben heyecanla taleplerimi iletirim, çok beğenilir ama bir türlü benim istediklerim olmaz, denetlemeler olur işleyiş çok beğenilir “bizden bir isteğiniz var mı?” denir ama bir türlü olmaz.

Bir seferinde “Doktor bey size geçen sene söz vermiştik ama siyasette maalesef işler böyle yürümüyor işte!” diye geri dönüş almıştım. İşte o gün bende bir aydınlanma olmuştu, beklentiye girmenin birilerinin senin için bir şey yapmasını beklemenin çok anlamsız olduğunu, eğer bir şeyi gerçekten istiyorsan onun için her yolu denemen gerektiğini öğretmişti bana. Dene, dene, sonra tekrar dene. Olmuyorsa yanından geç, olmuyorsa etrafından dolaş, olmuyorsa üstünden atla, o da olmuyorsa bir şekilde içinden geç, daha da olmuyorsa olanla değiştir :) kim tutabilir ki seni.

Daha toplantının içeriğinden bahsetmeden 460 kelime yazdım, sadede gelecek olursak bu toplantıdan beklentim zaten birilerinin bizim sorunlarımızı çözmesini istemek değildi. Yoğun bakım uzmanlarının periferde yaşadığı sorunların bir resmini çekmekti. Ne sorunlarımız var, arkadaşlarımız bunlarla nasıl başa çıkmış ya da çıkabilmişler mi? Şimdi çok ayrıntısına girmeden bunları özetlemeye çalışacağım.

Sorunlardan bahsetmeden önce, her fırsatta söylediğim gibi yoğun bakımcı olmak hayatımda verdiğim en güzel kararlardan biriydi. Önümde birçok kariyer fırsatı ardına kadar açık.

Dernek yönetiminin büyük emeklerle hazırladığı çalışmada bahsi geçtiğine göre şu anda YB uzmanlığını alıp periferde çalışan YB uzmanı sayısı 176. Belki siyasiler açısından kaile alınabilecek bir grup olmaktan çok uzağız ama unutulmaması gereken bizler ülkemiz YB ‘lerinin geleceğiyiz.

Bu ülkede YB yatağı bulmak zor ise hastalar acilde bekliyor, oradan oraya sevk ediliyor, YB’ye yatış endikasyonu olmayan hastalar ülke kaynaklarını, sağlık çalışanlarının çabalarını heba ediyor, hastane ve çalışanlarını tüketiyorsa bunları çözecek bizleriz. 

Bugüne kadar bir şekilde yürütülen ancak bir sisteme oturtulamayan her sürecin çözümsüz olduğuna inanıp kabullenmek bizlere yakışmaz. Bu toplantı sorunların tespiti için bir olanak sağladı. Bir sonraki buluşma ise çözüm yollarının konuşulması amacıyla olabilir. 

Konuşmaları özetlemek gerekirse,

Yoğun bakım uzmanı oldunuz eğitim araştırma hastanesine gittiniz, buralarda ilgili bölümleri anabilim dalları doğal olarak kendi kliniklerinin sorumluluğunu sizlere verecek değil. Zaten hemen her III. Basamak YBÜ bir anabilim dalına bağlı.

Bizler kendimizi her ne kadar sadece yoğun bakım uzmanı olarak görsek de gittiğimiz yerlerde arkadaşlarımızın öncelikle ana dalıyla ilgili kliniklerde çalışmaya yönlendirildiğini gördük. Temelde göğüs uzmanısınız ya da nörolog, ilgili bölümün varsa YBÜ’süne veriliyorsunuz.  Tabi işleyişi bozmamak ve size yüklenen angarya işleri yapmak kaydıyla. Örneğin nöroloji YB hastalarıyla ilgilenirken acil nöroloji konsültasyonlarına bakmak gibi.  

Benzer şekilde üniversite hastanesine gittiniz sizi çalıştıracak bir YBÜ bulamayabilirler, zorunlu hizmetiniz bitene kadar hasta bakamayabilirsiniz, atanmış ama işsiz, bazılarının hoşuna gidebilir, bir nevi ücretli izin. Ancak çoğumuzun bu durumu bir arkadaşımızın dediği gibi “iş istemek zorunda bırakılmak” olarak yorumladığını düşünüyorum.

TYBD iyi niyetle bu toplantı tutanaklarını mutlaka derleyip yasa koyuculara iletecektir, ancak hepimizin bildiği gibi ülke gündemimiz çok farklı, bu isteklerin ne kadar dikkate alınabileceği, üzerinde ne kadar düşünüleceği, bu konulara ne kadar mesai harcanabileceği aşikâr. Ayrıca muhattabınız ilgili kadrolar sürekli bir değişim içinde, dernek başkanımızın dediği gibi neredeyse altı ayda bir muhattaplarımız değişiyor.

Sorunlarımız aşikâr, bürokrasinin belki bizler için vakti yok ama bizlerin zamanı kısıtlı, hızlı hareket etmeli, konuştuklarımız henüz soğumadan en azından bizler lokal de olsa fikirler üretmeli, en azından yöneticilerimize sunabileceğimiz ortak görüşler oluşturmalıyız.  

Digital ortamın gücünü fark edeli henüz sekiz ay oldu ama şimdiden çok olumlu geri dönüşler almaya başladım. Yoğun bakım kalite platformunun günlük sayfa görüntüleme sayısı onlardan yirmilerden 50’li sayılara ulaştı. Hiç tahmin etmediğim yerlerden geri dönüşler gelmeye başladı. Bu nedenle belki de birileri sesimizi duyar ne dersiniz? Neyse devam edelim.

Şehir hastanesine gittiniz diyelim, orası tam kargaşa, işleyiş alışık olunanın aksine, siz hariç herkesin bir görev tanımı var, hekim ve hemşire dışında her şey hizmet alımı, sizin yapabilecekleriniz hayallerinizle sınırlı, 110-170 YB yatağı sizin hakkıyla bakabileceğiniz yatak sayısı? Bazen bu yatak yatak içinde sizi sorumlu olabileceğiniz bir ünitede bulunamayabilir! Hayaller kurarken buna hazırlıklı olun şaşırmayın, sonra yok ben duymadım dı yok ben bilmiyom du olmasın😊.

Bu kadar çok yatağı koordine edebilmek de çok mümkün değil. Bununla birlikte bu hastanelerden hasta sevki yapmanız hoş karşılanmıyor, hastanenin ilk kurulumu esnasında alınan tıbbi cihazlar dışında cihaz talebi yapamıyorsunuz ancak sarf karşılığı alınabiliyor. Faturalama süreçlerini takip edip hataları düzeltmeniz gerekiyor. Cihazlarda kullanıcı hatası olduğunda tamir ücreti ödenmiyor. Sekreterlerin iş tanımında epikriz yazmak yok, bu nedenle 657 ye tabi sekreter talep etmeniz gerekiyor. Fizyoterapi desteği YB’lere faturalandırılamıyor.

Ayrıca koca koca hastanelerde bu işin uzmanına YBÜ bulunamayıp ikinci basamak YBÜ ‘lerde görevlendirilen arkadaşlarımız da yok değil. Sen Ronaldo'yu al Türkiye İkinci Ligi'nde oynat :) .

Benden alışık olmadığınız karamsar tablolardan bahsediyorum ama annemin dediği gibi “dedikodu değil yavrım olan şeyler” 😊

Son paragrafları özetleyecek olursak, ilk ve en önemli sorunumuz yönetmelik “YB sorumlu hekimi YB uzmanıdır” dese de hemen hiçbir hastanenin bunu kurulu olan düzeni bozmamak adına uygulamaması. Sonuçta bu ve benzeri metinlerde her şey başhekimlerin inisiyatifine bırakılmış.

Bu nedenle madem bu yan dal kadroları açıldı bizler yetiştirildik. Bizleri yetkilendirmenin zamanı gelmiştir. Bir an önce Sağlık Bakanlığı yoğun bakım uzmanının tanımlamasını yapmalı ve çalışma şartlarını yerini yurdunu belirtmelidir. Aksi takdirde YB uzmanlarının hiç hakketmedikleri halde, diğer meslektaşları tarafından “kurulu düzeni bozucu” lüzumsuz insanlar olarak görülmesinin önüne geçemezsiniz. 

Toplantı sonucunda aklımda kalan diğer görüşler şöyle:

-Yoğun bakım uzmanlarının yalnızca verimli çalışabileceği ve iyi hizmet verebileceği belirli merkezlerde görevlendirilmesi

-Beşer YB uzmanının görevlendirileceği örnek klinikler oluşturulması

-Çalışma şartlarının ağırlığı düşünüldüğünde belirli aralıklarla psikolojik destek sağlanması, liderlik eğitimi verilmesi, yıllık ekstra izin dönemlerinin sağlanabileceği

- Nöbet ve icap nöbetinin yoğun bakım uzmanları için net olarak tanımlanması gerektiği

- Bir YB uzmanının maksimum bakabileceği yatak sayısının netleştirilmesi.

- Üçüncü basamak nöbetlerine YB uzmanlarının da girmesi ve anestezi ana dal uzmanları ile birlikte yönetilmesinin hasta bakım kalitesi açısından önem taşıdığı.

- Mevcut performans puan sisteminin YB uzmanının çabalarının karşılığı olmadığı ve üzerinde yeniden çalışılması gerektiği

-Unutmadan, pediatrik hasta bakabilecek ve acil durumda süreçleri yönetebilecek kadar tıbbi sarf malzemenin bulundurulması ve çocuk yoğun bakım uzmanı var ise klinikte onun üzerine yatış verilmesi, çocuk YB de yer olmasına rağmen, erişkin YB ye yatırılmak isteniyorsa ilgili bölümden gerekçesine dair resmi yazı istenmesi.

Toplantıda konuşulmasa da bu satırları yazarken aklıma gelen, giderek genişleyen popülasyonumuzun özlük haklarını korumak amacıyla bir sendika kurulabilir mi?

Konuşulanlar ana hatlarıyla bunlardı, aslında bu kadar uzun uzadıya yazmayı sevmiyorum ama bütünlüğünün bozulmaması için aynı metinde tamamlamak istedim, umarım sizleri sıkmamışımdır.

Bu organizasyonda emeği geçen herkese tekrar teşekkürlerimi sunarak bitirmek istiyorum.

Sağlıcakla.

Selasını okuttukları babalarının yaşadığını öğrenince...

15.02.2019 14:16 | Son Güncelleme:15.02.2019-15:03

İzmit'te geçen salı beyin kanaması geçirerek kaldırıldığı özel hastanede beyin ölümü gerçekleşen Yusuf Ziya Yüksel'in (80) ailesine, iddiaya göre, dün öğle vakti hastanın yaşamını yitirdiği açıklandı. Bunun üzerine aile, Yüksel için sela okutup evde taziyeleri kabul ederken, mezar kazdırdı.

Bugün babalarını toprağa vermek için hazırlık yapan Yüksel kardeşler, hastane yönetiminin hastanın ölmediğini bildirmesiyle büyük şaşkınlık yaşadı. Olayla ilgili açıklama yapan hastane yönetimi ise hasta yakınlarına Yusuf Ziya Yüksel'in beyin ölümünün gerçekleştiğinin söylendiğini, ailenin bunu yanlış anladığını ileri sürdü.

Geçen salı, İzmit'te yaşayan eski kasap Yusuf Ziya Yüksel beyin kanaması nedeniyle özel hastanenin yoğun bakım ünitesinde tedaviye alındı. İddiaya göre, burada beyin ölümü gerçekleşen Yüksel ile ilgili yoğun bakım ünitesi doktoru dün öğle saatlerinde 3 çocuğuna açıklamada bulundu. Bunun üzerine Yusuf Ziya Yüksel'in çocukları babaları için sela okutup taziyeleri kabul etmeye başladı, mezar da kazdırdı.

Bugün İzmit Fevziye Camii'nde cuma namazına müteakip kılınacak cenaze namazı sonrası babalarını toprağa vermenin hazırlıklarını yapan Yüksel kardeşler, cenazeyi almak için sabahhastaneye gitti. Babalarının yaşadığını öğrenen kardeşler büyük şaşkınlık yaşadı.

'BABAMIZIN VEFAT ETTİĞİ SÖYLENDİ'

Yoğun bakım doktorunun kendilerine babalarının öldüğünü söylediğini iddia eden Yusuf Ziya Yüksel'in oğlu Volkan Yüksel, "Babam salı sabaha karşı rahatsızlandı. Hastaneye getirdik, yoğun bakım ünitesinde tedavi altına alındı. Beyin ölümü gerçekleştiğini söylediler ve bu süre zarfında belli bir prosedür olduğunu ve tedavi devam edeceğini söylediler. Biz 3 kardeşiz. Dün öğle sıralarında yoğun bakım doktoru biz 3 kardeşi davet etti ve babamızın vefat ettiğini söyledi. Bütün evrakları imzaladık. 'Organ bağışında bulunur musunuz?' diye sordular ve biz de bağışlayabileceğimizi söyledik. Gece boyunca bekledik. Sonra babamın yaşının ileri olduğunu ve organların alınamayacağını söylediler. Daha sonra yine haber verdiler, organ bağışını alabileceklerini söylediler. Ankara ve Van'da organ bağışçısı olduğunu söylediler. Daha sonra organ bağışını geri çekmemizi söylediler. 'Tamam' dedik, daha sonra da babamın yaşadığını söylediler" diye konuştu.

'TAZİYELERİ KABUL EDİYORUZ'

Açıklamanın ardından evde taziyeleri kabul ettiklerini ve dualar okunduğunu anlatan Volkan Yüksel, "Dünden itibaren vefat üzerine taziyeleri kabul ediyoruz. Evde dualar okunmaya başladı. Bizim bu saatlerde normalde camide olmamız gerekiyor ve ilerleyen sürede toprağa vermemiz gerekiyor ama babam yaşıyor ve kalbi atıyor. Az önce baktım, videosunu çektim, beyin ölümü gerçekleşmiş. Dün 'öldü' açıklamaları doğru değilmiş. Beyin ölümü gerçekleştiğini biliyoruz ama kalbi durmadı. Babam yaşıyor, nefes alıp veriyor makineye bağlı olarak; böyle ilginç bir durumdayız. Şikayetçiyim, bu hukuk dışı, insanlık dışı bir şey. Biz perişan haldeyken bununla ilgileniyoruz. Yetkililer yalan söylüyorlar. Sonra kabul edip özür diliyorlar. Aziz Nesin hikayesine döndü. Çaresizce bekliyoruz" dedi.

HASTANE YÖNETİMİ İDDİAYI KABUL ETMEDİ

Hastane yönetimi ise hasta yakınlarının iddiasını kabul etmedi. Hastane yönetimi, aileye hastanın beyin ölümünün gerçekleştiğinin söylendiğini, bunun da raporlarda gözüktüğünü belirterek, ailenin beyin ölümünü yanlış anladığını kaydetti.

15 Şubat 2019 Cuma, 14:57 | Güncelleme: 15 Şubat 2019 Cuma, 16:00 İHA

– Kocaeli’nin İzmit ilçesinde ‘Ölmeyen şahsa hastanede ölü dediler’ haberiyle ilgili açıklama yapan hastane yönetimi, olayın organ bağışı konusunda yaşanan kararsızlıktan meydana geldiğini söyleyerek iddiaların gerçeği yansıtmadığını açıkladı. 

İzmit'te VM Medical Park hastanesinde beyin ölümü gerçekleşen Yusuf Ziya Yüksel adlı şahsın ailesi, ilk etapta ‘öldü’ diyen hastane yönetiminin daha sonra kendilerine hastalarının ölmediğini bildirdiklerini iddia ederek mağdur olduklarını ifade ettiler. Konuyla ilgili hastane yönetimi ise olayın beyin ölümü gerçekleşen şahsın organlarının bağışlanması konusunda ailenin ortaya koyduğu kararsızlık sonucu yaşandığını açıkladı. 

Bazı medya organlarında konuyla ilgili ‘Ölmeyen bir kişiye öldü dendiği’ şeklindeki ifadelerin gerçekleri yansıtmadığının belirtildiği açıklamada, “Bu iddialar oldukça haksız, dayanaksız ve itham edicidir. Konun aslı ailenin onayı ile organ bağışı sürecinin hayata geçirilmesine yöneliktir. Hastanemiz tüm süreçleri tıbbi prosedürlere uygun olarak, olması gerektiği gibi yürütmüştür. Kronik organ yetmezliğindeki en iyi tedavi ihtiyaç duyulan organın naklidir. Ülkemizde 25 bini kronik böbrek hastası olmak üzere çok sayıda kişi kronik organ yetmezliği nedeniyle organ nakli beklemektedir. Organ nakli için dünyanın kabul ettiği en iyi yöntem ise yoğun bakım şartlarında beyin ölümü gerçekleşmiş, beyin ölümü tutanağı hazırlanmış kişilerden aile onayı sonrası alınan organlardır” denildi.

Açıklamanın devamında şu ifadelere yer verildi: “Uygun şartlar sağlandıktan sonra organların beyin ölümü gerçekleşen kişilerden alınabilmesi için, yoğun bakım ortamında özel ilaçlar ve makineler yardımı ile kalp atımı desteği sağlanır. Ancak bu kısıtlı bir süredir. Beyin ölümü gerçekleşmiş kişilerde sağlanan tüm desteğe rağmen kalp atımı bir süre sonra durmaktadır. 3 gündür hastanemizde beyin kanaması teşhisi ile yoğun bakımda tedavisi gören Yusuf Ziya Yüksel’in yetkili hekimlerce imzalanmış beyin ölümü tutanağına göre 14.02.2019’da saat 16.00’te beyin ölümü gerçekleşmiştir. Ardından ailesine organ bağışı konusunda bilgilendirme yapılmış, organ bağışlanması konusunda olumlu yanıt alınınca Sağlık Bakanlığı’na bağlı olan Ulusal Organ ve Doku Nakli Koordinasyon Merkezi’ne haber verilmiştir. Aile bekleme sürecinde organ naklinden vazgeçtiğini beyan ettiğinde gerekli bilgilendirme ilgili Merkez’e tarafımızdan yapılmıştır.”

“Özetle en başta da bahsettiğimiz gibi tüm süreçler organ bağışı mevzuatına ve diğer tüm tıbbi prosedürlere uygun olarak yürütülmüştür. Organ bağışı gibi hassas bir konuda toplumun doğru bilgilendirmesi adına sağlık kurumları kadar medya kuruluşlarına büyük bir görev düştüğü kanısındayız. Bu sebeple organ nakli bekleyen binlerce hastanın sağlıklarına kavuşması toplumun doğru bilgilendirilip bağışların artması ile doğrudan ilişkilidir. Bu sebeple tüm basın kuruluşlarından konuya hassasiyetle yaklaşmalarını bekler; konuyu kamuoyunun bilgisine sunarız.” 

Akdeniz Üniversitesi Hastanesi'nde 10 saatte 5 organ nakli

16 Şubat 2019 Cumartesi, 11:30 | Güncelleme: 16 Şubat 2019 Cumartesi, 12:00 DHA

AKDENİZ Üniversitesi (AÜ) Hastanesi Organ Nakli Merkezi doktorları, ameliyathaneden çıkmadan 10 saatte 3 böbrek, 2 karaciğer nakli gerçekleştirdi.

AKDENİZ Üniversitesi (AÜ) Hastanesi Organ Nakli Merkezi doktorları, ameliyathaneden çıkmadan 10 saatte 3 böbrek, 2 karaciğer nakli gerçekleştirdi.

AÜ Hastanesi ve Antalya'daki özel bir hastanenin yoğun bakım servislerinde beyin ölümü gerçekleşen iki hastanın yakınlarıyla görüşen organ nakil koordinatörleri Nilgün Bilal, Uğur Genç ve Ali Tugay, bağış için onay alınca nakil süreci başladı. Organ nakilleri geçen 9 Şubat günü saat 13.00'te başladı. AÜ Hastanesi Başhekimi ve Organ Nakli Merkez Müdürü Prof. Dr. Bülent Aydınlı, Prof. Dr. Hüseyin Koçak, Prof. Dr. Fahri Uçar, Prof. Dr. Sadi Köksoy, Prof. Dr. Reha Artan, Doç. Dr. Vural Taner Yılmaz, Doç. Dr. Özgür Dandin, Doç. Dr. Abdullah Kısaoğlu, Doç. Dr. İsmail Demiryılmaz, Doç. Dr. Haydar Adanır, Operatör Murat Urkan, Operatör Muhsin Sarıkaya, Uzm. Dr. Fatih Palıt'ın yanısıra 18 kişiden oluşan ameliyathane ekibi, ara vermeden aynı gün saat 23.00'e kadar 3 böbrek, 2 karaciğer naklini gerçekleştirdi.

UMUTLARIN TÜKENDİĞİ ANDA YETİŞTİ
Karaciğerlerden biri, Hepatit-B'ye bağlı siroz hastalığı olan Osman Rıfat Güç'e (55) nakledildi. Karaciğer nakli olmasaydı belki de yaşamayacağını anlatan Güç, "Bağış yapan aileye teşekkür ediyoruz. Bu erdemli davranış dolayısıyla rahmete kavuşan yakınlarının acısını bir kenara bırakıp hayat kurtarma yüceliğini gösteren bu insanlara ne kadar teşekkür etsem azdır" dedi.
İkinci karaciğer ise AÜ Hastanesi'nde tedavisi yoğun bakım ünitesinde devam eden Muhammet Resul Yalaz'a (10) nakledildi. Yalaz'ın yakınları, "Tam da umutlarımızın tükendiği anda hızır gibi yetişip canımıza can olan bağışçı aileye teşekkür ediyoruz. Toprağa verdikleri can kardeşimizin mekanı cennet olsun" dedi.

ÜÇ BÖBREK HASTALARA CAN OLDU
Böbrekler ise Konya'da yaşayan 3 hastaya nakledildi. 4 çocuk, 6 torun sahibi Ayşe Yol'un (48) 17 yıl diyalize bağlı sürdürdüğü yaşamı, beyin ölümü gerçekleşen hastanın yakınları tarafından bağışlanan böbrekle normale döndü. Ayşe Yol, "2002 yılında aşırı yorgunluk şikayetiyle gittiğim Konya Devlet Hastanesi'nde böbrek hastalığım olduğu tespit edildi. Aynı yıl hemodiyalize girmeye başladım. Tam 17 yıl diyaliz ve sonrasında yaşadığım acıyı ben ve benim gibi olanlar iyi bilir. Organ bağışı yapıp beni sağlığıma kavuşturan aileye teşekkür ediyorum. Allah onlardan razı olsun, ömrüm olduğu sürece rahmetliye dua edeceğim" dedi.
18 yaşına girdiği gün idrar kaçırma ve sırt ağrıları şikayetiyle gittiği hastanede kronik böbrek hastalığı olduğunu öğrenen Ümmü Tuna (37) da, 19 yıl girdiği hemodiyalizden böbrek nakliyle kurtuldu. Tüm insanları organ bağışına davet eden Tuna, "Başına gelmeyen bilemez. O nedenle başınıza gelmeden organlarınızı bağışlayın. Kimbilir, belki de en sevdiğiniz, en yakınınıza gerekli olabilir" diye konuştu.
3 çocuk babası Yılmaz Tencere (45) de böbrek nakledilen bir diğer isim oldu. 1994 yılında kronik böbrek yetmezliği teşhisi konulduğunu, ilaç tedavisi yetersiz olunca 2006 yılında hemodiyalize başladığını anlatan Tencere, "Artık yolun sonuna geldiğimi düşündüğüm sırada mutlu haberi aldım. Bağışı yapanlara ve ameliyatı başarıyla gerçekleştiren ekibe teşekkür ediyorum" dedi. 

Yoğun Bakım Uzmanlarına Özel Sayfamız Yakında Açılıyor

http://yobuz.org/ilk-adim/

Basında yoğun bakım haberleri

Nicedir “yoğun bakım”la ilgili bir yazı yazmak üzere bir köşeye notlar alıp durmaktayım. Bu konu ile ilgili dostlardan da pek çok talep geldi. Benim de bizzat müşâhedelerim var. Evet, hastanelerde “yoğun bakım ünitesi” bir zaruret. Elbette bu bölüm olacak. Ancak bir de –açık konuşalım- öleceği belli, hattâsekerâta girmiş olanlar var. Bunları yoğun bakımda tutmak ne derece doğru? Şahsî kanaatime göre bu çok yanlış. Bu yanlıştan âcilen dönülmeli. Bir ahbabın babası iki ay yoğun bakımda kaldı. Yanına giremiyorlar, konuşamıyorlar, ona Kelime-i Tevhid’i söylemesini hatırlatamıyorlar. Yanında Kur’an-ı Kerim okuyamıyorlar. Bacanağın annesi iki aya yakın yoğun bakımda kaldı. Neredeyse bütün hayatî organları cihazlara bağlanmış.

Rahmetli anacığım hastanede bir hafta kaldı. Gerekli tahliller neticesinde durumu netleşmişti. Hastalık akciğerini tamamen kaplamış, oradan vücuda yayılmıştı. Diyalize giriyordu. Ancak nâfile. Doktorlar net konuşamıyor. Hasta yakınlarının göstereceği şiddetten, tepkiden çekiniyor. Valideyi yoğun bakıma kaldırmak istediler. Biraderlerle buna karşı çıktık. Doktorlara şöyle dedik: “Bizler Kadere teslim olmuş insanlarız. Her nefis ölümü tadacaktır. Buna inanmışız. Annemizin tedavisinin mümkün olmadığını biliyoruz. Biz istiyoruz ki son anlarında yanı başında olalım.” Yoğun bakıma bizim yatırmadığımıza dair gerekli evrakları imzaladık. Anam odasında kaldı. Biraderlerle nöbetleşe yanında kalıyorduk. Son gece benle eşim yanında kaldık. Devamlı Kur’an-ı Kerim okuyorduk. Su istedikçe zemzem veriyorduk. Annem de devamlı Kelime-i Tevhid, Kelime-i Şehadet söylüyor, “Allah Allah” diyordu.

Ertesi günü nöbeti biraderlere devrederek eve gidiyordum ki yolda iken aradılar, “Abi çabuk gel!” dediler. Anam o vaziyette iken beni çağırdıklarını işitmiş, “Burhan uyumadı. Eve gitsin, yatsın!” demiş. Ana yüreğine bakın! Geldim, evet, anacığımın son demleriydi. Çocukları, torunları başucundaydı. Dayım Mehmet Bozgeyik de gelmişti. Hep birlikte tekbir getirdik, Kelime-i Tevhid’i, kelime-i şehadeti söyledik. Anacığım da bizimle birlikte tekrar ediyordu. Son nefesini teslim edinceye kadar o mübarek kelimeleri tekrar etti. Sonunda ruhunu Rahmân’a teslim etti. Halamın torunu Dr. Bahri o hastanede görevliydi, o geldi, kontrol etti. “Başınız sağolsun” dedi.

İşte binlerce, on binlerce hasta yakını bizim yaşadıklarımızı yaşamak istiyor. Oysa hasta yoğun bakıma yatırılınca bu mümkün olmuyor. Bakınız hastanede pek çok ölüme şâhit olmuş bir sağlık görevlisi o hastaların son anlarını nasıl anlatıyor:

“Sayamayacağım kadar çok ölüme şâhit oldum. Hepsinin ortak özelliği; son anlarında ağızlarındaki oksijen maskesini atıp, üzerindeki kabloları sökmeye çalışıyorlardı. Biz kabloları geri takıyorduk. Tekrarı olursa, bu defa ellerini bağlıyorduk. Böyle de can veriyorlardı.”

Eskiler, “Üç gün yatak, dördüncü gün toprak!” derlerdi. “Üç gün yatak!” demelerinin hikmeti, yakınları ile helalleşmek, vedalaşmak. Yoğun bakımda ise ne helalleşmek var, ne de vedalaşmak… İnsan orada şöyle gönül huzuru ile Kelime-i Tevhid getire getire ölemiyor…

Ölüm, zor bir hâdise. Ruh bedenden çekiliyor. Ruhun bedenden çıkması öyle kolay mı? Bütün zerrelerden sökülüp alınıyor. Azrail Aleyhisselam’amüvekkel meleğin işi öyle kolay değil. Peygamber Efendimizin (A.S.M.) son anlarını hatırlayın. Çektiği ızdırabı gözünüzün önüne getirin. Hz. İbrahim Aleyhisselam’amânâ âleminde ölümü nasıl bulduğu sorulduğunda şu cevabı vermiş: “Bir serçe kuşunun kızgın tavada pişirilmesi gibi.”

Rabbim cümlemize, yakınlarımıza, sevdiklerimize hayırlı, imanlı, uzun ömür nasip eylesin. Ama eninde sonunda ölümle yüzleşeceğiz. “El mevtühakkun”, yani ölüm kesin bir gerçektir. Allah hepimize “güzel ölüm” nasip eylesin. En güzel ölüm, elbette şehâdettir. Ondan sonra imanla can vermek gelir. Bizler mü’miniz, muvahhidiz. Rabbimize teslim olmuşuz. Bu bakımdan şu yoğun bakım meselesi âcilen ele alınmalı. Hasta artık Rabbine kavuşma yolunda ise, bu durum güzellikle hasta yakınlarına anlatılmalı ve öylesi hasta yoğun bakıma konulmamalı. Öylesi hasta, yakınlarının arasında, vedalaşarak, yanında Kur’an tilavet edilerek, kendisi Kelime-i Tevhid’i söyleyerek son nefesini vermeli, verebilmeli. Kısaca buna “İmanla ölme hakkı” diyelim… Bu hak, her Müslüman’a tanınmalı, verilmeli…

Basında Yoğun Bakım Haberleri

Gazetesinin 31.01.2019 - 08:22 | Son Güncelleme: 31.01.2019 - 08:25 Tarihli yazısıdır.

Kış aylarında artan sağlık hizmet talebinin de etkisiyle ortaya çıkan yoğun bakım yatağı sıkıntısına, palyatif bakım adı verilen hizmetin geliştirilmesinin çözüm olabileceğini söyleyen Palyatif Bakım Derneği Başkanı Prof. Dr. Meltem Uyar “Ülkemizde 287 palyatif bakım merkezi ve 4.000 yatak var. Ancak bu yatakların sadece yüzde 40’ı verimli olarak kullanılabiliyor. Bunun iki sebebi var. Birincisi aileler ne olursa olsun hastalarının yoğun bakımda kalmasını istiyorlar. İkincisi sağlık personelindeki kafa karışıklığı sebebiyle hangi hastanın yoğun bakıma hangi hastanın palyatif bakıma yönlendirileceğini tam olarak bilinmiyor” dedi.

ZİYNETİ KOCABIYIK

Ülke nüfusunun giderek yaşlanması ve buna bağlı olarak artan kronik hastalıklarla birlikte kanser gibi hastalıkların yoğun bakımda tedavi edilmeye çalışıldığına dikkat çeken Prof. Dr. Uyar, bu durumun sistemi kilitlediğini belirterek “Oysa bütün dünyada olduğu gibi ülkemizde de kalp, akciğer, böbrek, karaciğer gibi kronik hastalıklar ve kanserlerin teşhis anından başlayıp, tedavi sürecini de kapsayacak, hasta kaybedilecekse son dönemini de içine alan bir bakım planı var. Bunu palyatif bakım olarak adlandırıyoruz. Palyatif bakımın hizmeti bu hastalıkların ağrı, iştahsızlık, hâlsizlik, bitkinlik fiziksel belirtilerini de kapsıyor. Kış döneminde influenza virüsü ciddi yetmezliklere sebep oluyor. Yoğun bakım ihtiyacı artıyor. Bu hastaları yoğun bakıma yatırmak gerekirken, son dönem böbrek, son dönem kanser hastaları, Alzheimer hastası, evde beslenemeyen hastalar yoğun bakımlarda tutuluyor. Bu hem hastaya hem de sisteme eziyet hem de o yatağa ihtiyacı olan kişilere karşı da engel oluşturuyor” dedi.

ISRARCI OLMAYIN

Acil servislerden başlayarak hastanın servise ve yoğun bakıma yatışı konusunda daha tedaviye başlamadan hastanın yaşı, hastalığı ve eşlik eden hastalıkları düşünülerek, hekimin aile ile birlikte karar vermesi gerektiğini söyleyen Uyar “Bizdeki problem, çekirdek aile yapısı sebebiyle artık kimsenin hastasını evinde bakmak istememesi. Hemen acile getiriyorlar; yoğun bakıma yatırılmasını istiyorlar. Oradan da almak istemiyorlar. Bu konuda bir bilinç oluşması hangi hastaya yoğun bakım yapılacak hangi hastaya palyasyonla bakım verilecek bunu hem sistemin içinde belirlemek hem de aileye anlatılarak konuşulması lazım. Seksen beş yaşındaki babanızın artık beyin fonksiyonları çok yavaşlamış, kalp ve böbrek de geri dönüşümü olmayan noktalara ulaşmışsa bu hastanın yoğun bakında kateterlerle, borularla vücudunun afetzede olmasını istemeyin. Bu hastaların ağrısını gidererek, beslenmesini sağlayarak, solunumunu düzenleyerek aile içinde sevgi  çemberinde ebediyete intikalini sağlamak gerekiyor” diye açıkladı.

BAZI HASTALAR EVDE DE BAKILABİLİR

Sağlık Bakanlığı’nın 2015’te başlattığı PALYATÜRK Projesi kapsamında 237’si Sağlık Bakanlığı tarafından onaylı 287 merkez açıldı. Bu merkezlerin büyük bölümü kamu hastaneleri ile üniversite hastanelerinde bulunuyor. Palyatif bakımın aslında bir tedavi anlayışı, bakış açısı olduğunu belirten Prof. Dr. Uyar “Bu yüzden mutlaka bir merkeze ya da hastaneye bağlı olmak gerekmiyor. Hastanın tedavisini üstlenen servisin içinde palyatif bakım planı uygulanabilir. Ayrıca bazı durumlarda hastayı hastanede tutmak da insancıl değil. Bu hastaların merkezden ya da palyatif servisten çıktıktan sonra bakım planını aileyi de işin içine katılması ile aile hekimliği ve evde bakımla desteklenmesi gerekiyor” dedi.

-Keşke öldüğüm zaman kafamı geride bırakabilseydim

Bu hızla giderse kendi kendini geliştiren yapay zekanın insanoğlunu bir bakıma esir alması çok uzun sürmeyecek gibi, hızlı gelişim korkutucu boyutlarda, insanoğlu özgürlüğünü makinelere teslim etmek için adeta yarışıyor.  

İnsan gibi öğrenen ama öğrendiğini insandan çok daha hızlı düşünüp tanı koyabilen cihazlar şimdiden icat edilmiş durumda. Bu sistemleri iyi eğitim görmüş, alanında aşırı uzmanlaşmış bilim insanları geliştirmekte olsa da aynı bir bebek gibi bu sistemlerde şimdi önüne konulan sınırlı bilgiyi öğrenip o konularda yorum yapabiliyor. Cihazların kendilerine öğretilenden sıkılıp daha heyecanlı şeylere merak salmaları çok uzun sürmez diye düşünüyorum. O zaman onların insafına kalacağımızdan hiç şüphem yok. Asıl mesele çok ta uzak olmayan bu geleceğe hızla yaklaşırken gelişmelerden keyif almak, insanlık adına kullanmak.

Kendi alanımızda nasıl uygulamalar ve çalışmalar var. Bu alanda da treni kaçırmadan kendi alanımızda neler yapabiliriz. Yoğun bakım süreçleriyle ilgili neler var? Gerçekten bilim üretecek isek birbirinin benzeri anlamsız çalışmalar yapıp dosyalarımızı doldurmak yerine bu konuda bir şeyler yapmalı ve ülkemiz adına patentini alıp insanımıza kazandırmalıyız. Ben bilim insanı deyince bunu anlıyorum.

Yakın zamanda monitörler anlamsız sesler çıkararak ötmekten vazgeçip dile gelecekler.  Yedi numaradaki hastanız hipoglisemiye girmiş olabilir ya da daha da abartıp cilt sensörü ile anlık takip ettiği düzeyi size bildirip yapmanız gerekenleri öğrendiği klavuzlara göre telefonunuza ya da hasta monitörüne iletecek. Hastanızın septik şoka girmiş olma ihtimali yüksek CRP side artıyordu zaten, ateşi subfebril, vital bulguları böyle, hemen kültürlerini alıp antimikrobial tedavisini başla lütfen!

Bugün okuduğum bir haberde beyne yerleştiren elektrotlar sayesinde, hastaların işittikleri farklı seslerin beyindeki farklı bölgeleri aktive ettiği gözlenmiş.  Daha sonra bu elde edilen bu beyin aktivasyon haritası makineye öğretilmiş ve görülmüş ki makine (duyamamasına rağmen😊) hastaların işittiği kelimeleri %75 doğrulukla tahmin edebilmiş. Bu yapılan ilk çalışmanın sonucu.

 Sanırım üç beş yılı bulmaz hastaya ağrılı uyaran verip GKS ölçmek istediğimizde hastanın “Yete gali yete, bırakın benle uğraşmayın iyi olmam” dediğini dijital bir ses olarak duyabileceğiz. Şaka bir yana her uzmanlık alanı bilgisini bir cihaza öğretse multidisipliner bir öğrenme süreci sonrası algıları hepimizden açık ve birçok şeyi önceden sezip öngörebilen çoğumuzdan daha isabetli tedavi kararları verebilen çok daha iyi bir yoğun bakımcı olup çıkıverir. 

Ülkemizden 15 yıl öncesinde yoğun bakım işleyişini bir sisteme sokan ülkelerde dahi gece nöbete kalan yoğun bakım uzmanı sayısı %10-15’ lerde. Biz hala “yoğun bakımın sorumlusu yoğun bakım uzmanı mı olsun?” aşamasındayız, bazan gülmekten bazan sinirden konuşamıyorum, bu nedenle yazmaya başladım, sizlere de tavsiye ederim kısa devre olmamak için iyi bir yöntem.

Allah ömür versin kardiyoloji hocamız, 2001 yılında bir seminerde şöyle demişti: “Bunca yıl emek verdim birçok bilgi ve yorumlama gücü kazandım, keşke öldüğüm zaman kafamı geride bırakabilseydim” şimdi düşünüyorum henüz 18 yıl oldu ve bu şimdiden mümkün görünüyor.

Şu anda zorunlu hizmet görevimi Edirne’de devam ettiriyorum, sanırım iki aylık bir süreç sonunda bir aksilik olmaz ise Eskişehir’e eş durumu ile atamam olabilir. 

Eskişehir’de başlangıç için küçük bir araştırma laboratuvarı oluşturmayı planlıyorum.  Yoğun bakım süreçlerini kolaylaştıracak cihaz, yazılım ve bilgisayar öğrenmesi gibi konularda araştırma yapmak ve bu konulara ilgi duyan arkadaşlarla paylaşımda bulunmak amaçlı, merkez olarak kullanabileceğimiz fiziksel bir alan olsun istiyorum.

İleriki dönemde bu fikrin geliştirilmesi için birçok sponsor ya da kaynak bulabileceğimi düşünüyorum (Evrene pozitif mesajlar😊)

Sadede gelecek olursak, projeler üretmek için aynı mekânda buluşmak günümüzde artık olmazsa olmaz değil, bu nedenle ülkemizin neresinde olursa olsun bu konularda fikriyle, birikimiyle, bağlantılarıyla bu oluşumun içinde olmak isteyen arkadaşlar ile bağlantı kurmak istiyorum. 

Hepimizin farklı konularda yetenekleri olabilir, bunları bir araya getirmek ve farklı fikirlerin olması üretimimizi hızlandıracaktır. 

İletişim için drserdarefe@gmail.com adresinden lütfen ulaşın.

Sağlıcakla.

Sıvı Tedavisinde “Ertesi Gün Yöntemi”

Sıvı tedavisine yönelik ilk iki yazımda kristaloid (https://bit.ly/2J00511) ve kolloid sıvıların (https://bit.ly/2J6ScXI) farmakokinetik ve farmakodinamik özelliklerini ve klinik kullanım alanlarını ayrıntıya girmeden özetlemeye çalışmıştım. Bu yazılarım bugün itibariyle toplamda 5500 okumaya ulaştı, ilginiz için teşekkür ederim. 

Bu yazımda ise günlük sıvı tedavisini planlarken sıvı seçimi ve günlük doz ayarlamasını nasıl yaptığımı yine çok ayrıntıya girmeden özetlemek istiyorum.

Asistanlık yıllarımı da saymak gerekirse 10 yıllık iç hastalıkları pratiğimden sonra yoğun bakıma geldiğimin ilk yılı volüm yükü olan hastalarla uğraşmak günlük pratiğimin bir parçasıydı. Hatta YB pratiğimin altıncı ayında postop serebral kitle vakasının başında “bu volüm yüküne çözüm bulana Nobel ödülü vermeliler” dediğimi dün gibi hatırlıyorum.

Günümüzde YBÜ’lerde sıvı tedavisinin doz ayarı çok farklı olabilmekte, genelde gözlemlediğim saatlik total bir sıvı miktarı belirleyip, yanına pozitif inotrop, nütrisyon sıvısı vs. eklendiğinde belirlenen idame sıvısının dozunun her saat değiştirildiği. Bir gün hemşire arkadaş “Hocam kusura bakmayın, hastanın saatlik sıvılarını hesapladım saatlik 1cc’den İSOLAYT gitmesi gerekiyordu, baktım 14 saat kalmış 20’lik enjektöre çekip verdim” demişti J

Ben de ilk dönemlerde böyle denedim ancak hastalar planlanan total idame sıvısı alırlarken günde iki ya da üç dozda aldıkları antimikrobial tedavileri nedeniyle planlananın çok çok üzerinde sıvı yükleniyor, sonrasında bu fazlalığın atılması için yüksek dozlarda diüretik alıyor, bu da elektrolit dengesinin sağlanmasını zorlaştırıyordu.

Benim o zamana kadar alışık olduğum düzen, hastanın sıvı ihtiyacını göz kararı belirlemek örneğin bugün 1000 cc SF ve 1000 cc %5 Dx alsın gibi order ederdim. Sonrasında da hastanın hidrasyon durumuna ve idrar çıkımına göre (A= Ç+30 cc/saat) olsun kırk kuruş fazla olsun felsefesiyle, elektrolit dengesine göre de örneğin 1/3’ü SF; 2/3’de %5 gibi olsun derdim J Dahiliye pratiğinde hala bu taktik var mı bilmiyorum?

Bu iki yönteminde YB çok pratik olmadığını deneyimledim. Literatürü de karıştırarak kendimce bir sıvı planlaması yapmaya çalıştım. Bu noktadan sonra bahsedeceğim konu günlük idame sıvı planını nasıl yaptığım. Başlamadan önce belirmek istediğim konu, bu yazının hemodinamiği bozuk hastada sıvı resüsitasyonu ve sıvı yanıtlılığı hakkında olmadığı, o başka bir yazının konusu. 

Hastanın şok nedeni her neyse bunun hakkında fikir sahibi olunması ve ona göre gerekliyse sıvı ve/veya pozitif inotrop/ vasopresör desteğini sağladınız ya da hasta hemodinamik olarak stabildi ancak farklı nedenlerle YBÜ’de daha takibi sürecek. Sıvı desteğine az ya da çok ihtiyacınız var.

Ben nasıl yapıyorumdan önce bu yöntemi yaklaşık üç yıldır kullandığımı ve klinik takipte büyük bir kolaylık sağladığını deneyimlediğimi belirtmek istiyorum. Meğerse çoğu volüm yükünün nedeni altta yatan hastalıklar değil benmişim. Fakülte yan dal eğitimim sırasında hasta yataklarımız tartılı olduğu için kilo takibini, kantitatif olarak yapabiliyordum. Ancak devlet hastanesi yataklarımızda tartımız olmamasına rağmen üç aylık deneyimim esnasında tedavi kaynaklı iyatrojenik hipervolemi gördüğümü hatırlamıyorum. 

Ayrıca belirtmem gereken bir nokta da neredeyse üç yıldır hastanın volüm durumu hakkında ve sıvı tedavisine fikir vermesi açısından CVP takibi yapmıyorum.

Yaptığım özetle şu:

Öncelikle hastanın kilosuna göre 30-35 cc/kg/gün olacak şekilde günlük sıvı ihtiyacını belirliyorum. Altmış kg bir hasta için 1800 cc gibi, 80 kg ‘lık bir hasta için 2400 cc/gün gibi.

İkinci olarak hastanın bir gün önceki aldığı ve çıkardığı sıvı dengesine, cilt turgor tonusuna, ödemin varlığına, mukozalarına bakarak hidrasyon durumu hakkında fikir edinip, varsa renal laboratuvar paremetrelerini değerlendirip bugün vermem gereken idame sıvı miktarını ve gerekli ise diüretik dozunu belirliyorum.

Bazen öyle oluyor ki hastalar zaten aldıkları iki farklı antimikrobial ajanı ve veya diğer medikasyonları sulandırmak için aldıkları mayiler ile neredeyse günlük ihtiyaçları karşılayabiliyor.

Üçüncü olarak hastanın asidozu/alkalozu varmı? Sodyumu kaç? Nispeten stabil hasta için günlük biyokimya tetkiki gerekmeyebiliyor, bazı günler AKG veya VKG sıvı tedavisine yön vermek için yeterli olabiliyor.

Alkalozu olan hastalarda Ringer Laktat (RL) ya da Ringer asetatı (İSOLEN/ISOLAYT) tercih etmiyorum, bunun yerine SF ya da Mixt mayi (%5Dx+%45’lik NaCL)’yi tercih ediyorum. Ayrıca İSOLAYT almakta olan hastaların daha fazla Hipernatremik seyrettiklerini gözlemliyorum. Hasta Hipernatremik ise %5 Dx idame sıvısı verip, Nepro mamaya geçiyorum.

Potasyum dışında Magnesiyum ve Fosfor düzeylerini daha sık gerekli değilse en az haftada iki kez görüp gerekli replasmanları yapıyorum.

Son olarak hasta uzun süreli diüretik kullanarak geldi ya da klinik takibinde ben yüksek dozda diüretik veriyorsam olası Tiamin eksikliği açısından, Bemiks ampül (içinde 25 mg Tiamin var) desteği veriyorum.

Son olarak pratik bir uygulama olması açısından bir hasta örneği verip bitireyim. Hasta yaklaşık 70 kilo civarında (maalesef yaklaşık), 2100 cc gibi bir günlük sıvı desteğine ihtiyaç olduğunu düşünüyorum, hasta övolemik olsun, bu arada hastanın varsa saatlik aldığı enteral beslenme miktarını da saatlik sıvı girdisi olarak değerlendiriyorum. 

Hastanın dün 3400 cc aldığı sıvı var, dün 80 cc/h ten İsolaty infüzyonu vermişim. Ayrıca hastanın AKG sinde metabolik alkaloz gelişmiş olsun, SF infüzyonuna geçip saatlik idame dozunu 30cc/saate düşüyorum.  Böylece hastaya saatlik bir total belirlemek durumunda kalmadan günlük total sıvı düzeyini ayarlamış oluyorum.

Başlangıçta hemşire arkadaşlar oldukça yadırgadı ama bir hafta içinde çabucak alıştılar. Saatlik total vermemiz gereken sıvı miktarı ayarlaması ilgi alanımızdan çıktı. Ondan mı kıssak bundan mı eklesek derdimiz yok.  Örneğin hastamız 30 cc/h ten SF İnfüzyonu alıyor, 40 cc/h’ten Enteral Nütrisyon desteği alıyor, aralarda da varsa vitaminler, A.B’ler ve diğer ilaçları içinde mayilerini alıyor, ertesi gün hepsi dahil 2500 alıyor. Böylece hipervolemi riskini azalttık bununla birlikte diüretik ihtiyacını da azaltmış olduk.  

Anlattığım yöntemi ne olarak isimlendireceğimi bilemedim.  Farklı bir tedaviyi çağrıştırsa da en uygunu bu geldi J Sıvı Tedavisinde “Ertesi Gün Yöntemi”

Sağlıcakla


Bu parça da yeni yıl hediyesi olsun https://bit.ly/2Vyy88m

Gerçekten mi?

Nisanda 41 olacağım, "Bu güne kadar nasıl haberim olmadı?" dediğim, öğrendiğimde çok şaşırdığım şeyler daha çok çıkar oldu karşıma.

Belki de sosyal medyaya daha fazla vakit ayırabildiğim içindir. Bunlardan biri aşağıda, bakalım siz biliyor muydunuz?

                        https://www.youtube.com/watch?time_continue=39&v=Pe2H4F1ZW4M


Sizlerinde var mı böyle şaşırdıklarınız?

APRV modunu kullanıyor musunuz?

Merhaba bugün biraz daha teknik bir konudan, mekanik ventilatörlerimizin çoğunda yer alan ancak pek ilgi görmediğini düşündüğüm “Havayolu Basınç Salınımlı Ventilasyon” (Airway Pressure Release Ventilation = APRV) modundan bahsetmek ve sizlerin de deneyimlerinden faydalanmak istiyorum.

Geçen gün “Bir Tasarımcı gibi Düşünmeye Başlamak için 13 Basit Yol” adlı bir makale çıktı karşıma.

Yazarı Ayşe Birsel’in çok güzel bir tespiti var. Muhammed Ali, "Bir kelebek gibi süzülüp arı gibi soktu. Sizde DQ (tasarımıcı ya da yaratıcı güç olarak tanımladığı)’ nuzu arttırmak için, çiçekden çiçeğe bir arı gibi polenleyin, sizi heyecanlandıran bilgi parçalarını(ilham) toplayın” diyor.

Ben de yine çiçekten çiçeğe bir arı gibi dolaştım, “beni heyecanlandıran bilgi parçalarını” toparlamaya çalıştım, şimdi sıra polenleme yapmaya, sizlerle paylaşmaya geldi. Bilginin paylaştıkça çoğalacağına inancım sonsuz. En önemlisi de bilgiyi işe yarar kılmak, hayata geçirmek.

Çok sık kullanılan bir mod değil ancak ARDS olsun ya da olmasın hipoksemik solunum yetmezliğinde, özellikle yaygın konsolidasyon, kalp yetersizliğine bağlı akciğer ödemi ve/veya ateklektazili hastalarda tercih ettiğim bir mod.  Kendi adıma deneyimim 8-10 vaka ile sınırlı olmakla birlikte birçok meslektaşımın deneyiminin olmadığını ya da bu modu tercih etmediğini gözlemliyorum.

Başlangıç için dört parametrenin ( PYüksek, PDüşük/P-PEEP, T-inspirium ve T-eksprium) ayarlanması genellikle yeterli,

Görüldüğü üzere insprium süresi alıştığımızın tersine oldukça uzun aşırı ters orantılı (İ/E = 8-10/1 ) bir ventilasyon desteği veriyoruz.  

Solunum frekansının [60/T-Yüksek +T-Düşük] = Başlangıçta 10-14/dk olması öneriliyor. 

FİO2 90-100 civarında başlayıp her yarım saatte bir %5-10 olacak şekilde azaltmaya çalışıyorum.

Kısa ekspiratuar salınım süresi akciğerlerin tam boşalmasını önleyerek oto-PEEP oluşturuyor böylece oluşan yüksek ortalama hava yolu basıncı stabil olmayan alveolleri kollapstan koruyor.

Bu modda sağlanan sabit hava yolu basıncı alveoler işe alımı kolaylaştırır, sağlanan tidal volümle uzun süreli bir alveolar açıklık sağlanır ve şantın azalması alveoller ile arterioller arası gaz difüzyonunu arttırır.   

Her hastada sedasyon gerekli olmuyor ancak, dirençli hipoksemi varsa ARDS orta-ağır düzeyde ise sedoanaljezi ve kas gevşemesini takiben hastayı prone pozisyona alıyorum. Çalışmaların ortak sonucu bu modda sedasyon ve NM bloker ihtiyacının azaldığı yönünde.

Bu mod ek olarak dinamik ekspirasyon valvi sayesinde hastanın spontan solunumuna (*) izin

veriyor ve bu soluklara da PS desteği (örneğin 12 cmH2O) verebiliyoruz. 

Spontan soluklar esnasında plevral basıncın düşmesi intratorasik ve sağ atriyal basıncı düşürür, böylece oluşan venöz dönüş artışı kardiyak debinin artmasıyla hemodinamik dengeye pozitif katkı sağlayabilir; serebral, renal ve portal kan akımları artar. ARDS’de geleneksel kontrollü ventilasyona göre kardiyak performansı artırdığı, vazopressör gereğini azalttığını gösteren çalışmalar var.

Bu modda soluyan hastalarda hem inspirium hem de ekspriumda spontan solunuma izin verilmesi, hastanın diyaframını daha fazla ve güçlü kullanmasına neden olarak alt akciğer bölgelerinin havalanmasını artırır. Böylece diyafram ve solunum kas disfonksiyonu önleyebildiği ve atelektazileri azalttığı saptanmıştır.

Bu modda, geleneksel ventilasyon modlarına göre basınç desteği sabit olduğundan dolayı tepe hava yolu basınçlarının nispeten düşüktür.  Bu nedenle barotravma ve ventilatör ilişkili akciğer hasarı(VILI) riskinin daha düşük olduğu düşüncesi hakim.

Bununla birlikte ARDS gibi heterojen akciğer yaralanması durumunda, T-Yüksek fazında spontan soluyan hastada solunum kas aktivitesinin akciğeri çok daha yüksek lokal transpulmoner basınçlara dolayısıyla yüksek tidal hacimlere maruz bırakabileceğini belirten yayınlar da var. Transpulmoner basınç dalgalanmalarını en aza indirebilmek için sedasyon seviyesinin kontrol edilmesinin faydalı olabileceği belirtilmekte. Ayrıca retrospektif büyük bir seride mekanik ventilasyonda süresinde artış olduğu bildirilmiş.

Geleneksel ventilasyon modlarına göre APRV modunun mortalite üzerine etkisi net değil. Ventilatör performansları ve yazılımların homojen değil, her ventilatörün farklı bir APRV uygulaması var ve ventilatör ayarlarının optimizasyonu net değil. 

* Başlangıç ayarlarını yaptık ama 

*Bu tabloyu oluştururken Josh Farkas’ın 2017’de yazdığı “APRV Guideline” blog makalesinden faydalandım.

Sonuç olarak fayda ve olası kopmlikasyonları net olmasa da APRV modunun, özellikle kalp yetersizliğinin eşlik ettiği dirençli hipoksemi ya da atelektazi vakalarında akla gelmesi gereken hasta konforunu arttıran bir mod olduğu düşüncesindeyim.  Unutulmaması gereken bir durum da şiddetli obstrüktif akciğer hastalığı olan hastalar, yöntemin doğası gereği oluşan oto-PEEP nedenli APRV için ideal aday değildir.

Bu modun yönetiminde çok daha deneyimli, hocalarımız ve arkadaşlarımız mutlaka vardır. Değerli katkılarınızı bekliyorum.

Sağlıcakla.